Het was een mooie en geslaagde voormiddag met enthousiaste vrijwilligers van verschillende Natuurpuntafdelingen. We leerden bij over op stap gaan met doelgroepen in en rond de natuur.

Het einde van het project is bijna in zicht. juni 2023 is de laatste maand van ons mooi project maar dat is niet het einde! Natuurpunt De Torenvalk blijft graag een partner voor alle zorginstellingen in de buurt die graag de natuur wat dichterbij willen lokken of die hun mensen wat dichterbij de natuur willen brengen.

Graag delen we wat we hebben geleerd het laatste jaar en een half. We zijn aan de slag gegaan met verschillende doelgroepen, hebben verschillende activiteiten gedaan en hebben heel wat succesfactoren en drempels mee gemaakt. Deze informatie delen we graag, op een laagdrempelige manier, op zaterdag 17 juni van 10u tot 13u tijdens onze inspiratiedag: Natuur voor de zorg en zorgen voor de natuur. Deze dag staat open voor Natuurpunters, natuurliefhebbers, vrijwilligers in natuur- en/of zorginstellingen, zorgverleners, kinderverzorgers, verpleegsters, ergotherapeuten, vrijwilligers in rusthuizen, kinderdagverblijven, asielcentra, psychiatrie, … Kortom iedereen die de link legt of wil leggen tussen welzijn en natuur!

We verwelkomen jullie allemaal graag vanaf 9u45 in Mulle Terschuere in Tielt (Ieperstraat 46, 8700 Tielt). Je wordt verwelkomt met een tas koffie, thee, of een lekker sapje.

We starten om 10u, we geven uitleg over de start van het project, de doelstellingen en de financiering en de administratieve taken die er aan gekoppeld zijn.

Na 20 minuutjes gaan we over tot de inspiratiesessies, start 10u30. Tijdens deze sessies vertellen onze vrijwilligers, eventueel in samenwerking met mensen uit de zorginstellingen, over de ervaringen die wij hebben opgedaan, de successen en valkuilen.

Per doelgroep krijg je te horen waarom we bepaalde keuzes hebben gemaakt, wat werkte en wat niet. Er gaan 6 sessies door, waarvan je je kan inschrijven voor 3:

10u30-11u:

Sessie 1: De natuur opzoeken met senioren

Sessie 2: verwonderen en verstillen in de natuur met mensen met een psychiatrische aandoening

11u10-11u40

Sessie 3: De natuur in met kinderen

Sessie 4: De natuur proeven met mensen met een migratieachtergrond

11u50-12u20

Sessie 5: De natuur beleven met een beperking

Sessie 6: kleine en grote acties op jouw domein om de natuur uit te nodigen

Na de sessies voorzien we nog een netwerkmoment met broodjes, soep, koekjes, lekkere kruidenthee, dingen die we hebben geproefd en gemaakt tijdens de verschillende activiteiten met onze zorgpartners.

DEZE ACTIVITEIT IS GRATIS

INSCHRIJVEN IS ECHTER WEL VERPLICHT

Natuur en Welzijn

Aan de meeste Torenvalkers, Natuurpunters en natuurliefhebbers moet je het niet uitleggen. Natuur is goed voor ons welzijn! Het heerlijke gevoel na een mooie natuurwandeling, diep ademhalen terwijl je geniet van een mooi landschap, de goede nachtrust na een dagje beheerswerken in een natuurgebied, …

Natuur is nodig om je goed te voelen, onderzoek wijst dit ook uit. Mensen genezen sneller als hun ziekenhuiskamer uitkijkt op een beetje groen, we maken gezondere keuzes in een groene omgeving, we  gaan meer bewegen en minder stress ervaren, …

Natuur in je buurt

Maar niet iedereen heeft vlot toegang tot natuur en een aangename groene omgeving. Dit viel op bij verschillende Torenvalkers wiens ouders in een rusthuis woonden of als iemand onverwacht in een rolstoel terecht kwam. De natuur opzoeken is niet vanzelfsprekend voor mensen met een zorgvraag. Tijdens vele gesprekken tussen Torenvalkers werd er besloten om met onze vereniging een bijdrage te leveren om deze drempels te verlagen.

Zo gezegd, zo gedaan! We belden verschillende zorgpartners op in onze omgeving en merkten heel wat enthousiasme om samen te werken!

In eerste instantie wou Natuurpunt De Torenvalk kijken om verschillende aanplantingen te doen bij onze zorgpartners maar al snel werd duidelijk dat de vraag van onze zorgpartners verder ging dan dit.

Natuur dichterbij brengen is heel leuk, het zorgt voor een aangenamere omgeving voor de bewoners van de verschillende zorgvoorzieningen maar onze zorgpartners hadden meer ambitie dan dat! Ze wouden de natuur ook gaan opzoeken en de nieuwe natuur goed verzorgen. Daarom werd er besloten met onze vereniging om niet enkel Natuur voor de zorg te voorzien maar ook samen met onze zorgpartners, te zorgen voor natuur.

Tijdens gesprekken met onze zorgpartners werd duidelijk dat we niet enkel moeten streven naar meer natuur maar ook naar meer natuurbeleving:

• Op het domein van onze zorgpartners komen kleine stukjes natuur bij. Denk aan fruitbomen, vlinderborders, geveltuintjes, houtkanten en hagen, uithangen van nestkastjes, …
• Onze zorgpartners weten hoe ze deze nieuwe natuur kunnen verzorgen en zijn trots op de (nieuwe) biodiversiteit dat wordt aangetrokken
• Mensen met een zorgvraag helpen mee met het verzorgen van natuur en ontdekken en genieten van deze natuur
• Natuurpunt De Torenvalk en onze zorgpartners organiseren samen verschillende activiteiten rond en in de natuur. Zo kunnen onze zorgpartners na het project gemakkelijk zelf verschillende activiteiten uitwerken en wordt de natuur vaker opgezocht in de toekomst.
• We speuren drempels op die het moeilijk maken voor onze zorgpartners om de natuur op te zoeken en proberen deze te verlagen of weg te werken.
• De zorgpartners tonen met trots de natuur waarvoor zij zorgen en dragen zo hun steentje bij voor het lokale landschap en de biodiversiteit

Met iedere partner gaan we 3 verschillende soorten activiteiten uitwerken:

• Een activiteit(en) om de natuur dichterbij te brengen
• Een activiteit(en) om voor de natuur te zorgen
• Een activiteit(en) om van te leren en/of genieten (je laten verzorgen door natuur)

Concreet zouden we (kleine) werkjes/activiteiten doen in de omgeving om natuur
dichterbij te brengen. Denk aan het maken en plaatsen van voedertafels en nestkasten, een bijenhotel, het aanleggen van een vlindertuin en of bloemenweide, de aanleg van een kleine en ondiepe waterpartij enz.
Hierbij horen ook workshops (om bvb. een bijenhotel te maken) of geleide
(rolstoel)wandeling om vrijwilligers en patiënten te betrekken en te laten genieten,
deelname aan de vogelteldag van Natuurpunt enz. Ook het opleiden van enkele
vrijwilligers uit de voorzieningen zou hier in passen omdat het project in de tijd moet
verder kunnen gaan.
Uiteraard wordt een programma op maat gemaakt van de voorziening of doelgroep. We maken realistische keuzes en afspraken. Zo halen we het meeste uit het project voor de natuur, de deelnemers en de voorzieningen.

VOC Opstap:

• Gevelgroen en vergroenen terrasje
• Activiteiten uitwerken om te natuur te ontdekken voor iedere leeftijd, denk aan een proevertjeswandeling, bushcraft, een beheerdag, landart, …

OC Wingene:

• Vlinderborder
• Mogelijks ook fruittuin en groene chill-zone
• Ontdekkings- en herkenningsactiviteiten met lokale natuur (wat is nieuw, wat is hetzelfde?)

Sint-Jozef Kliniek Pittem

• Vlindertuin
• Ecologische beleeftuin
• Workshops en infosessies: vogels en hun nestjes, mindfull wandelen, bezoek VOC Beernem, …

Kinderdagverblijf Tanneke:

• Al goed bezig met vergroenen! we denk samen nog eens na over kinderbestendige beplanting
• we gaan educatief aan de slag in de natuur, kinderen worden aangezet om te spelen in het groen maar ook te zorgen voor alle wezentjes die in de natuur wonen, van het kleinste insect tot het meest pluizige zoogdier

WZC Hardoy

• Biodiverse gazonnetjes
• inkleding van terras voor de gesloten afdeling om deze prikkelender en interessanter te maken: groentenbak, nestkastjes, vergroening en beplanting
• samen met bewoners acties ondernemen
• fruit planten (en samen fruit verwerken?)

Mivalti:

• Gevelgroen ingericht door de gasten tijdens een workshop
• Alles over vogels, per seizoen een workshop en actie doen om vogels te helpen, verzorgen en zien. Denk aan nestkastjes maken, vogels herkennen, interessante bloemenmengsels en granen inzaaien, voedertafels en drinkbakjes maken, …
• Samen wandelen en de lokale natuur ontdekken
• Meer leren over dieren dankzij een bezoek aan het VOC in Beernem

Zorg Tielt

• advies en acties voor het nieuwe park
• activiteiten met de nieuwe bewoners

We zijn gestart met een feestelijk moment om elkaar beter te leren kennen. Natuurpunt De Torenvalk toonde zich van haar mooiste kant, we stelden onze activiteiten voor, deelden thee, confituur en taart uit met fruit en kruiden van hier en bevroegen de natuur-noden van de bewoners. Zij willen vooral meer bloemen in de tuin en een aantal leuke rustige plekjes om te genieten van de omgeving.

In het voorjaar is een vlinderborder ingezaaid en geplant samen met de bewoners. Deze is uitgemond in een groot succes en bloeit reeds door tot in oktober! De vlinderborder is als project ingediend om mee te dingen naar de lokale milieuprijs ‘De Groene Pluim’, deze wordt uitgereikt door de milieuraad van Wingene. Wint het OC deze prijs wordt het geld ingezet in de verdere vergroening en invulling van de tuin.

Zo is er in 1 deeltje van de tuin al meer kleur toegevoegd maar daar stoppen we niet, met een tuinplan met notelaars, fruitbomen, hazelaars, frambozen, bessen, kersen, … nodigen we niet enkel biodiversiteit uit in de tuin maar ook de bewoners. Het fruit en de noten zullen vrij geoogst kunnen worden en het onderhoud zal minimaal zijn. De aanplant zal gebeuren 21januari . Naast eetbare planten zullen ook bloeiende klimplanten aan de muurgevels van de verschillende gebouwen op het domein worden bevestigd. Dit zal het domein onmiddellijk van uitzicht doen veranderen en meer kleur geven!

Hoe kan je helpen in dit project?

• We zijn op zoek naar mensen die mee willen helpen planten op 21 januari
• We zijn op zoek naar mensen die tijdens de plantdag natuur-geïnspireerde ontspannende en speelse zaken wil organiseren voor de bewoners
• We zijn op zoek naar iemand die jaarlijks kan advies geven voor de snoei van fruitbomen

Onze vrijwilligers hebben adviezen uitgewerkt voor Stad Tielt rond het domein van het WZC Deken Darras. We gaan voor meer en dichtere natuur met simpele acties: bloembollen, nestkastjes, voederplanken, … Met kleine acties willen we meer biodiversiteit en de omgeving verfraaien.

19 december hebben we met de bewoners van de serviceflats en de bezoekers van het dagcentrum De Living nestkastjes, voederplankjes, gevulde dennenappels, pindaslingers en vetbollen gemaakt. Vogels hebben de pas aangelegde tuin nog niet ontdekt, we hopen door de tuin vogelvriendelijker te maken dat hier snel verandering in komt!

Op 12 april hebben we de handen in elkaar geslagen met Kinderdagverblijf Tanneke, Kringwinkel Midwest en De Living om de tuin bloemrijker te maken. De kinderen hebben oude kastjes van de Kringwinkel vernist en omgetoverd tot plantenbakken die ze samen met de bezoekers van De Living hebben beplant. Kinderen hebben ook meer dan 50 bloempotten geschilderd en beplant en deze staan nu te pronken op het terras van De Living. Er zijn eveneens meer dan 100 bloembommen gemaakt die verspreid zijn. Hopelijk groeit alles vlot en genieten de bezoekers van het verzorgen van de plantjes.

Op 6 juni wordt er honing geproefd in het WZC Deken Darras. De honing komt van lokale imkers maar geen enkele proeft hetzelfde. Ondertussen leren we bij over het magische leven van de honingbij en vergelijken we het leven van een wilde bij.

Hoe kan je helpen bij dit project?

• We zijn op zoek naar mensen die willen helpen bloembollen planten
• We zijn op zoek naar mensen die materiaal hebben voor een insectenhotel en/of deze willen helpen maken
• We zijn op zoek naar mensen die samen met de bewoners willen gaan wandelen in de natuur

Samen met de bewoners hebben we bijgeleerd over vogels, gewapend met vogelgeluiden, foto’s, boeken en verrekijkers zijn onze vrijwilligers uitleg gaan geven over onze gevederde vrienden. In afwachting van aanplantingen hebben we samen met de bewoners vogelnestkastjes gemaakt en opgehangen.

In de eeuwige nazomer zijn we alvast gaan wandelen langs De Waterbek met Jef de Natuurgids en een aantal bewoners. Jef vertelde over de planten en vogels die te vinden waren en een heel aantal mensen had mooie verhalen over hoe ze bepaalde planten vroeger gebruikten of hoe ze een bepaalde vogel vroeger benoemden.

In november, als de winter goed begonnen is, zullen we samen vogelvoeder maken en uitzetten op verschillende plaatsen op het domein. Dit heeft een dubbele bedoeling. Langs de ene kant willen we voldoende voeding voorzien voor de vogels en langs de andere kant willen we ervoor zorgen dat vogels dichterbij komen en goed gezien kunnen worden door de bewoners. De winter is geen gemakkelijke tijd, de bewoners blijven veel binnen en het wordt steeds moelijker om te verbinden met natuur. Door vogels te kunnen kijken vanuit de luie zetel en in de warmte wordt er, ook in de winter, een connectie gemaakt met natuur.

Die winterse connectie met natuur behouden doen we ook door meer groen te voorzien binnen in het gebouw. Onze vrijwilligers hebben stekjes gedoneerd aan het WZC. De bewoners van het WZC hebben deze in potjes gestoken en zullen ze de hele winter lang koesteren en verzorgen.

Om het immuunsysteem van de bewoners te ondersteunen hebben we in de donkere maand december een honingproefdag georganiseerd. Honing is een suikerig antibacterieel, schimmelwerend, virus-dodend superfood! Met iedere dag een lepeltje honing zal je deze winter geen keelontstekingen krijgen. Tijdens deze workshop hebben we de geheimen van de honingbij en haar gouden zoete brij ontdekt en tussendoor lekker gesmuld.

Ondertussen worden er plannen gemaakt om een moestuintje en misschien nog een verhoogde vijver te maken op het domein.

Hoe kan je helpen met dit project?

• Heb je plantjes te geef? Kamerplantstekjes, frambozen, bessen, …
• ondersteuning (voor bewoners) tijdens een wandeling of activiteit

Het zoemde deze paasvakantie op de 3 locaties van het Kinderdagverblijf Tanneke, samen met de kinderen zaaiden onze vrijwilligers bloemen en maakten ze insectenhotels. De kinderen leerden ondertussen waarom bijtjes onze beste vrienden zijn. De groendienst van Tielt gaat alvast aan de slag met tips van Torenvalkers om het kinderdagverblijf in Tielt nog groener te maken!

De insectenhotels zijn ondertussen bewoond en volgende lente kunnen we kijken naar hoe die jonge bijtjes zullen ontwaken

Maar niet enkel bijtjes zijn wakker geworden in de lente, ook de kinderen zijn uitgenodigd om buiten te spelen! We hebben in het speelbos van Tielt samen kampen gebouwd met de tieners, deze kampen hebben de hele paasvakantie klaar gestaan om in te spelen en opnieuw te bezoeken. De kleinsten zijn mee geweest op kaboutertocht. De kabouters hadden van alles te vertellen over de natuur en gaven een paar leuke natuuropdrachtjes.

Ook in de paasvakantie hebben de tieners hun handen uit de mouwen getrokken om de bezoekers van De Living een meer bloemrijke tuin te geven. Samen maakten ze creatieve plantenbakken en -potten en hebben ze deze beplant met heel wat bloemen. Daar zullen de bezoekers maar ook insecten en vogels veel plezier aan hebben!

Hoe kan jij helpen?

• We zijn op zoek naar creatievelingen die kinderen willen ondersteunen tijdens het maken van kunst in en met de natuur

Er is een grote bevraging geweest bij de mensen van de Sint Jozef Kliniek om te ontdekken waar zij graag over zouden werken of bijleren. Hier zijn verschillende thema’s uit gekomen om verder mee aan de slag te gaan. We zijn ook aanwezig geweest bij de belevingswandeling ten voordele van Oekraïne. We hielden een stand met alles dat je moest weten als beginnende vogelaar.

Deze zomer namen we ook deel aan het zomerfestival en vertelden over vlinders en de planten die hen ondersteunen. Dit als voorproevertje voor de vlinderwandeling zondag 24 juli!

Aangezien er al heel wat natuur en natuurondersteuning aanwezig is op het domein hebben we er een punt van gemaakt om zoveel mogelijk de natuur te ontdekken op het domein. We hebben verschillende wandelingen georganiseerd om juist dit te doen. We leerden de symbolische betekenis van bomen kennen tijdens een ontspannende wandeling en filosofeerden er even op los.

We deden een ontdekkingstocht waarbij we niet enkel bomen en planten bekeken maar ook op zoek gingen naar de dieren op het domein.

Een paddenstoelenkenner ging samen met de bewoners in de herfst de paddenstoelen ontdekken en deze winter zullen we ook met de Sint Jozef Kliniek honing proeven!

Nu het lente is zijn we terug aan het genieten van de natuur en leren we de natuur gebruiken om te ontspannen, ontprikkelen en ontstressen. We zijn aan het bosbaden. Door even met alle onze zintuigen volop te genieten van de natuur gaat ons lichaam vanzelf ontspannen en worden de luide gedachten in ons hoofd stiller. Ons hart gaat trager kloppen en de cortisol (stresshormoon) in ons lichaam gaat dalen. Al na 20 minuten bosbaden kunnen we ons beter concentreren, na een uurtje worden onze gedachten zachter, na 2u? Wie weet 🙂

Voorjaar: Vrijwilligers van VOC Opstap en Natuurpunt de Torenvalk hebben samen een proevertjes wandeling uitgewerkt. We ontdekten de natuur op een nieuwe manier!

Najaar: Met de jongeren en kinderen zijn we de natuur in  getrokken om haar te verzorgen en ontdekken. De jongeren van Pixel hebben geholpen met het  natuurbeheer in de Vorte Bossen. Ze hebben paden gerakeld en onderhouden en daarnaast hebben zij boomopslag uit de heide en poel verwijderd! Mooi werk!

De allerkleinsten hebben genoten van een dagje kunst maken in en met de natuur. We zijn naar Tuin de Brabandere gegaan naast het jeugdhuis in Tielt. Terwijl de Chiro hun wilde spelletjes speelden zijn wij op een andere manier wild gegaan! Met takken, bladeren, gras, rozenbottels, bloemen, dennenappels, … Je kan het zo gek niet bedenken hebben we kunst gemaakt. De kinderen hebben buiten gespeeld tot ze moe waren en hebben een aantal prachtige kunstwerken gemaakt

Deze winter worden er grote werken gepland in het gebouw van VOC Opstap in Tielt. Eenmaal het grootste werk gedaan is wordt ook het terras in een nieuw kleurtje gestoken, in dit geval groen! We gaan voor een geveltuin met bloemen die vlinders en vogels aantrekken. Zo kan iedereen, midden in de stad, genieten van natuur dichtbij met een fris drankje in de hand.

Hoe kan je helpen?

• We zijn op zoek naar iemand die in het voorjaar kan helpen de klimplanten veilig en duurzaam aan de muur te bevestigen
• We zijn op zoek naar iemand die jaarlijks eens wil langs gaan om advies te geven bij de snoei van de klimplanten

Met een enthousiaste bende zijn wij op zoek gegaan naar goede vlinder en bijenplanten. We hebben samen de ecologische kwekerij De Kruiderie bezocht en leuke plantjes meegenomen die nu de voorgevel van Mivalti sieren in de Gruuthuusestraat. Neem gerust eens een kijkje als je passeert!

Er zijn bloemetjes ingezaaid in de moestuin en de belevingstuin is verder uitgebreid met leuke eetbare planten voor mens en dier!

Nu het winter wordt, gaat het zorgzame oog van de bewoners en gebruikers van Mivalti steeds meer naar vogels. Want onze gevederde vrienden hebben het niet altijd makkelijk in de winter. Verlies aan habitat, haagkanten, kleine bosjes, wilde graslanden zorgen ervoor dat vogels steeds meer afhankelijk zijn van onze tuinen en onze voedertafels om de winter door te komen. Gelukkig zijn er heel wat mensen, o.a. in Mivalti, die graag voor vogels zorgen.

Niet iedere vogel is hetzelfde en daarom eten ze ook niet allemaal hetzelfde. We hebben geleerd over de meest voorkomende soorten en wat en waar zij graag eten. Vogels als vinken, koolmeesjes, tortelduifjes, kauwen en merels werden al snel herkent! Voor hen maakten we gevulde dennenappels, voederplankjes, pindaslingers en vetbollen. Deze workshop wordt uitgeschreven en gedeeld met alle huizen van Mivalti zodat iedere Mivalti-tuin een eetfestijn wordt voor vogels!

In november hebben we genoten in het bos! De mensen van Mivalti hebben al veel gezorgd voor de natuur en nu konden zij genieten met een ontspannende wandeling. We zijn naar de Meikensbossen geweest om de dieren en natuur te ontdekken maar ook om te genieten en rusten.

In het voorjaar gaan we nog brandnetelsoep maken, nog eens gaan wandelen om het verschil tussen winter en zomer te ontdekken in het bos

Hoe kan je helpen?

• Gids (al dan niet ondersteunend) voor mooie wandelingen
• heb je zin om mee brandnetelsoep te maken?

Er is heel wat te doen en vele handen maken licht werk, samen zoeken we uit wat jij graag wil doen en welke taken je kan opnemen. Er zijn heel wat leerkansen en mogelijkheden voor (startende) natuurgidsen, mensen uit de sociale sector, geïnteresseerden, natuurliefhebbers, planters, ontwerpers, creatievelingen, …

Stuur een mailtje naar Eva via eva.waeyaert@detorenvalk.be of vul het vrijwilligersformulier in : interesseformulier

Goedkeuring van het project

Projectvoorstelling en actiecatalogus

Powerpoint projectvoorstel leader

Vlindergids Natuurpunt 

Tuingids Blije Vogels

Maak van je tuin een egelparadijs

Een gids voor een tuin vol leven

Factsheet Natuur en Gezondheid

Natuurpunt Gezondheidsgids

Hoe maak je een insectenhotel?